معرفی بخش های مختلف کتابخانه های تابعه دانشگاه :

بخش مخزن و امانت

       بخش امانت كتابخانه یکی از فعال ترين بخش های كتابخانه به شمار می آيد. مهمترين وظيفه اين بخش امانت دادن كتب است. كتاب های اين بخش در دو قسمت مجزای موضوعی کتب غیر پزشکی و  پزشکی و گروه های وابسته رده بندی شده اند. کتب پزشکی و علوم وابسته بر اساس(NLM)  National Library Medicine و سایر منابع براساس سیستم رده بندی کتابخانه کنگره امریکا (LC) Library of Congress Classification  رده بندی شده اند كه جوابگوی نيازهای دانشجويان در مقاطع مختلف تحصیلی، اساتيد و پژوهشگران می باشد.

عضویت در کتابخانه ها طبق آیین نامه و قوانین داخلی کتابخانه بوده و فقط برای اعضای محترم هیات علمی، دانشجویان و کارمندان دانشگاه علوم پزشکی ارومیه  امکانپذیرمی باشد.

پس از نصب و راه اندازی نرم افزار یکپارچه و تحت وب آذرسا اطلاعات اعضا توسط کارشناس مدیریت اطلاع رسانی و تامین منابع علمی بصورت یکجا از آموزش دانشگاه دریافت و پس از تهیه پروفایل مربوطه به نرم افزار جامع کتابخانه وارد می شود و نیاز به مراجعه حضوری و تک تک اعضا جهت عضویت نمی باشد. با این روش در وقت و صرف نیروی اعضا و کتابداران واحدهای تابعه صرفه جویی بعمل می آید.

نحوه و شرایط امانت گرفتن کتاب در آیین نامه کتابخانه ذکر شده و فایل آن در سایت کتابخانه دانشگاه به آدرس centlib.umsu.ac.ir قابل دسترسی می باشد.

کتاب های موجود در این بخش به دو زبان فارسی و انگلیسی است . پوشش زمانی کتاب های موجود در این بخش غالبا آخرین ویرایش های اخیر عناوین را شامل می گردد و که در صورت نیاز در اختیار کاربران قرار می گیرد به مدت 15 روز به امانت ببرند.

دسترسی به منابع موجود در این بخش به صورت سیستم قفسه باز می باشد.

اهم فعالیت های این بخش شامل

1.فايل و چك نمودن كتب موجود در قفسه‌ها و همچنین کتب برگشتی

2. نظارت، كنترل بر منابع و وجين آن ها

3. بررسي و ارزيابي منابع جهت تكميل و روزآمدسازی مجموعه کتابخانه

3.قفسه خواني و برطرف نمودن اشكالات موجود در كتاب ها و مشخص نمودن كتاب هاي مفقودي

4.پاسخگويي و راهنمايي کلیه کاربران جهت استفاده از منابع كتابخانه

5.جستجو و بازيابي کامل اطلاعات در موجودي كتابخانه از طريق نرم افزار كتابخانه

6. بازيابي كتاب ها از مخزن كتاب در صورت در خواست کاربران

بخش کتب مرجع ، نشریات و پایان نامه

    این بخش از کتابخانه  از طریق فراهم آوردن مجموعه غنی از کتب رفرنس و مرجع پزشکی ، علوم پایه پزشکی، دندانپزشکی ، داروسازی ، پرستاری مامایی، پیراپزشکی  ، نشریات انگلیسی و فارسی و پایان نامه ها خدمات خود را به کاربران ارائه می نماید. خدمات این بخش سهم عمده ای از فعالیت های مستمر کتابخانه را که در ارتباط مستقیم با کاربران می باشد، به خود اختصاص داده است.

      در این بخش علاوه بر کتب و نشریات، مجموعه اي از راهنماها، کتابشناسي ها، سالنامه ها، فرهنگ ها، دائره المعارف ها، دستورنامه ها و درسنامه ها نگهداري مي شود. دسترسی به منابع موجود در این بخش به صورت سیستم قفسه باز می باشد.

   فعالیت اصلی واحدنشریات پاسخگویی به پرسش های کاربران، آموزش و راهنمایی آنان در جهت جستجو و استفاده از نشریات فارسی و لاتین  این بخش کتابخانه ،  تهیه فتوکپی از مقالات درخواستی دانش پژوهان  و جستجوی موضوعات ، مقالات و مطالب مورد نیاز کاربران ازطریق سیستم کتابخانه و اینترنت میباشد.

البته در سال 2009 میلادی فایلهای مربوط به نشریات لاتین موجود در کتابخانه های دانشگاه فراهم شده بود و از سال 2010 میلادی تاکنون نشریات چاپی لاتین درخواستی اعضای هیات علمی دانشگاه بصورت الکترونیکی از شرکت حنان خریداری و بصورت آفلاین از طریق سایت کتابخانه دیجیتال دانشگاه به آدرس  digligb@umsu.ac.ir، لینک نشریات و کتب لاتین اشتراکی در اختیار کاربران عزیز قرار می گیرد.

در این بخش پایان نامه های نمایه شده در اختیار کاربران قرار می گیرد. کاربران با حضور در این بخش ضمن بهره مندی از اطلاعات و راهنمایی کارشناس مربوطه، پایان نامه مورد نظر خود را دریافت نموده و در محل مطالعه می نمایند. بر اساس قوانین جاری کتابخانه خارج نمودن پایان نامه از این بخش و هرگونه استفاده و کپی برداری از این منابع اکیدا ممنوع می باشد.

در حال حاضر کتابخانه های دانشگاه منابع مختلف در زمینه های پزشکی عمومی، تخصصی و تحصیلات تکمیلی رشته های دندانپزشکی، داروسازی، پرستاری ، مشاوره در مامایی، بیوشیمی بالینی ، اپیدمیولوژی ، ارگونومی و حشره شناسی پزشکی، را جهت استفاده پژوهشگران محترم فراهم نموده است.

فرآيند تأمين منابع و گسترش کتاب

معرفي منابع انتخاب کتاب

 1 . ارسال کاتالوگ کتاب ناشران به گروه هاي آموزشي، دانشکده ها و دانشجويان

 2. نیازسنجی از دانشجویان و مراجعین به کتابخانه در طول سال توسط کتابداران

3. گردآوري ليست هاي انتخابي گروه هاي مختلف آموزشي

4. بررسي و تأئيد ليست هاي گردآوري شده در کميته تامين منابع بر اساس اولويت و بودجه تخصيصي

5. خريد ليست هاي تائيد شده از نمايشگاه هاي معتبر بين المللي، تخصصي و موردي ناشران

6. کنترل کتب خریداری شده با فاکتورها و تقسیم بندی کتب و ارسال آنها به کتابخانه های درخواست کننده

7. ارسال کتابهاي خريداري شده به بخش فهرستنويسي جهت انجام فهرست،  وصدور برچسب عطف،  بارکد و سایر امور آماده سازي کتاب

بخش اینترنت

در این بخش كليه كاربران از طريق پايانه هاي موجود ، به اینترنت و  تمامی بانك هاي اطلاعاتي فراهم شده دانشگاه و  وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی دسترسي دارند. این بخش با فراهم آوری سیستم رایانه ای و  نرم افزارهای کاربردی گوناگون امکان دسترسی آسان و فردی به سایت های علمی و پزشکی را برای کاربران مهیا می سازد. همچنین امکان استفاده از اینترنت توسط رایانه های شخصی  و تلفن های همراه بر اساس شبکه بی سیم (Wireless) برای کاربران مهیا می باشد. همچنین مجموعه متنوعی از کتابهای الکترونیک (E_Book)در موضوعات مختلف پزشکی گردآوری شده است.

اهم فعالیت های این بخش شامل

v           راهنمایی و آموزش کاربران جهت استفاده از نرم افزار های کتابخانه ای در یافتن منابع مورد نیاز

v           آموزش جستجو و بازیابی در پایگاه های اطلاعاتی، منابع دیجیتال شامل کتاب، مجله، پایان نامه و نرم افزارها

v           بررسی و اطلاع رسانی در مورد دسترسی به انواع منابع دیجیتال

v           ارائه خدمات تحویل مدرک از طریق پست الکترونیک، پرینت، اسکن، ارائه فایل الکترونیک روی محمل های اطلاعاتی(CD Felash memory,وDVD)

نرم‌افزار كتابخانه مرکزی و کتابخانه های اقماری دانشگاه

نرم افزار یکپارچه کتابخانه دیجیتال در کلیه کتابخانه های دانشگاه ، نرم افزار "آذرسا "  است که تحت وب بوده و کلیه اطلاعات و منابع کتابخانه های تابعه دانشگاه را مدیریت میکند.

جستجو و بازیابی اطلاعات منابع از طریق لینک http://lib.umsu.ac.ir امکان پذیر می باشد.

با وجود چنین نرم افزاری میتوان به اهداف ذیل، که از اهداف اصلی مدیریت اطلاع رسانی و تامین منابع دانشگاه است نائل آمد.

۱- بررسي و ارزيابي وضعيت موجود كتابخانه ها و خدمات كتابخانه اي از نظر كمي و كيفي و اجراي طرحهاي تحقيقاتي مرتبط، به منظور شناسايي نقاط ضعف موجود در كتابخانه هاي دانشگاه و مراكز درماني

۲- ارتفاء كمي و كيفي خدمات كتابخانه اي و اطلاع رساني پزشكي در كتابخانه هاي مراكز درماني- آموزشي تابعه دانشگاه

۳- آموزش وتوانمندسازی نيروي انساني كتابدار (كتابداران دانشگاه) با هدف تخصصي نمودن بخش هاي كتابخانه و بهينه سازي كيفيت ارائه خدمات كتابخانه اي دانشگاه

۴- اصلاح و بهينه سازي مجموعه عناوين مجلات لاتين گروههاي آموزشي دانشگاه

5- وجين دوره ای و بروز نمودن كتابهای موجود در کتابخانهﻫﺎی دانشگاه

6- برگزاری کارگاه های آموزشی به منظور استفاده بهینه  اعضاء محترم هيئت علمي، دستياران و دانشجويان از منابع اطلاعاتی موجود در کتابخانه دیجیتال

7- گسترش ارتباط بین دانشگاهی به منظور تامین منابع مورد نیاز کاربران از طریق خدمات امانت بین کتابخانه ای

8- گسترش کمی و کیفی پايگاه هاي الکترونیکی جديد در حوزه های پزشكي و پیراپزشکی

نرم­افزار کتابخانه دیجیتال شرکت پارس­آذرخش پایه و اساس ارائه خدمات را با توجه به نیازهای فردای کاربران بنا گذارده­است و ارائه دهنده خدمات کتابخانه­ای قدرتمند و جامع برای جامعه استفاده کننده و هدایت آنها به سوی شاه­راه­ها و دروازه­های اطلاعاتی و بهره­برداری مناسب از تکنولوژی­ها به منظور انتقال اطلاعات در اسرع وقت و بهترین شیوه دسترسی به اطلاعات است.

سیستم یکپارچه کتابخانه دیجیتال «آذرسا» با پوشش خدمات و سرویس‌های گوناگون در حوزه‌های گردآوری، سازماندهی، اطلاع‌رسانی و پژوهشی به عنوان یک راهکار جامع تحت وب قابل استفاده برای کتابخانه‌ها، مراکز اطلاع‌رسانی و پژوهشی، اسنادی و آرشیوی است. این سیستم فرایندهای مدیریتی کتابخانه‌های فیزیکی را نیز در کنار خدمات و سرویس‌های کتابخانه دیجیتال پوشش داده و بصورت یکپارچه مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. به عبارت دیگر پوشش خدمات الکترونیک و دیجیتال یک کتابخانه تنها از طریق یک سیستم جامع و یکپارچه فراهم شده است.

کارکرد و روش کار نرم افزار کتابخانه مرکزی (آذرسا)

جستجو و بازیابی اطلاعات

افزایش میزان دسترس‌پذیری اطلاعات در کتابخانه دیجیتال به عنوان یکی از اهداف برجسته مطرح است. در این سیستم با پیش‌بینی روش‌های متفاوت برای بازیابی و ارائه اطلاعات سیستم به نیازهای کاربران در سطوح مختلف پاسخ داده می‌شود.

این بخش شامل دستیابی به نتایج و اطلاعات از درگاه‌های جستجوی فراگیر، فراداده، تمام متن، درختواره موضوعی، منابع دیجیتال و پروتکل Z39.50 می‌باشد. امکان جستجوی چند فیلدی، پیشرفته، مرور و همچنین پالایش و ترکیب نتایج جستجوها و ذخیره و بازیابی جستجوهای قبلی نیز وجود دارد.

چند نمونه از انواع جستجو در نرم افزار آذرسا

جستجوی اطلاعات کتابشناختی

بازیابی اطلاعات مدارک، ‌مستندها و‌ رده‌ها از طریق جستجو در پایگاه‌های مربوطه انجام می‌شود. در جستجوی مدارک می‌توان از اصطلاحنامه نیز استفاده نمود. در صورتی‌که مدرک مورد جستجو دارای فایل پیوست باشد،‌ می‌توان فایل پیوست را نیز بازیابی و ذخیره نمود.

جستجوی تمام متن

جستجوی تمام متن، درگاهی به منظور دستیابی اطلاعات از طریق جستجوی مستقیم در متن منابع آماده‌سازی شده می‌باشد. همچنین امکان محدود نمودن جستجو به بخش خاصی از متن نیز وجود دارد. با نمایش متن بازیابی شده امکان مشاهده اطلاعات کتابشناختی منبع نیز وجود دارد.

جستجوی منابع دیجیتال

درگاهی جهت بازیابی انواع منابع دیجیتالی از طریق جستجو در محتوای فایل مواد کتابخانه‌ای و آرشیوی براساس اطلاعات مشخصی از آنها می‌باشد.